დღეს სესხები არის ეკონომიკის განუყოფელი ნაწილი, რაც აუცილებელია მისი ნორმალური ფუნქციონირებისთვის. სამრეწველო საწარმოებისთვის ეს არის შესაძლებლობა შეიძინონ წარმოების საშუალებები მათი ღირებულების პერიოდული გადახდით. სავაჭრო კომპანიებისთვის - საბრუნავი კაპიტალის ხარვეზების დაფარვა. ფიზიკური პირებისთვის - პირადი სარგებლობისთვის თანხების მიღების შესაძლებლობა.
Საკრედიტო რისკი
ფინანსური საკრედიტო ურთიერთობების ყველა ურთიერთქმედებაში არის ორი მხარე - მსესხებელი და გამსესხებელი. ამ შემთხვევაში, გამსესხებელი გარკვეულ ფინანსურ რისკებს ატარებს. მაგრამ გამსესხებელი ცნობიერად რისკავს, იღებს ზარალს მსესხებლის მიერ შეუსრულებლობის შემთხვევაში.
საწარმოებსა და ბანკებს შორის საკრედიტო ფინანსური ურთიერთობის გათვალისწინებით, მნიშვნელოვან ურთიერთობას ხედავს სუბიექტებს შორის. ერთი მხრივ, ბანკი, რომელმაც საწარმოს გასცა სესხი, ატარებს მისი მსესხებლის მიერ სესხის დროულად და სრულად დაფარვის რისკს. მეორეს მხრივ, კომპანიას, რომელსაც აქვს უფასო სახსრები და ანაბარებს თავის საბანკო ანგარიშებზე, ბანკის ლიკვიდაციის შემთხვევაში შეიძლება მთლიანად დაკარგოს ისინი. გარდა ამისა, კომპანიას შეუძლია მიიღოს ნაკლები მოგება დეპოზიტის საპროცენტო განაკვეთებზე. მაგალითად, ბანკმა იცის, რომ კომპანია არის სტაბილური მეანაბრე და არ გვთავაზობს მაღალ პროცენტს ახალ დეპოზიტზე, რომელიც კომპანიას შეუძლია მიიღოს სხვა ბანკში, იქ უფასო სახსრების განთავსებისას.
ვინაიდან საკრედიტო რისკები არსებობს სესხის მთლიანი პერიოდის განმავლობაში, გამსესხებლები იყენებენ სხვადასხვა მეთოდებს მათი შესაფასებლად.
საკრედიტო რისკების შეფასება და შემცირება
რისკის შეფასების ყველაზე გავრცელებული და დადასტურებული მეთოდი ქულაა. ამ მეთოდით მუშაობისას დგება ქულის დამადასტურებელი ბარათი. ამ ბარათში, მსესხებლის კითხვარის საფუძველზე, დგინდება შეფასების წერტილები, რომლებიც ქმნიან ბარიერის მნიშვნელობას გადაწყვეტილების მისაღებად: განმცხადებლის კრედიტის აღება ან უარი. შეფასების მეთოდის გამოყენებისას საჭიროა გაითვალისწინოთ რეგიონალური ეკონომიკური დონე და პირობები, რომელშიც ცხოვრობს მსესხებელი.
ხშირად, სესხის მისაღებად განაცხადების განხილვისას, ისინი ხელმძღვანელობენ საკრედიტო რისკების „ხელით შეფასების“ე.წ. ამ მეთოდის გამოყენებისას, სესხის გაცემის დრო შეიძლება გადაიდოს, რადგან ბანკის თანამშრომელმა ხელით უნდა შეამოწმოს ინფორმაცია განმცხადებლის კითხვარიდან ბანკის სხვადასხვა ბაზის მიმართ. ეს არის ბანკის შიდა ისტორია, საკრედიტო ისტორიის საფუძველი. ეს მეთოდი კრედიტორისთვის უფრო უსაფრთხოა რისკებთან მიმართებაში.
საკრედიტო რისკის ანალიზის ჩატარებისას განისაზღვრება ყველაზე დიდი ზარალის ოდენობა, რომელიც შეიძლება განიცადოს გამსესხებელმა ხელშეკრულების მთელი პერიოდის განმავლობაში, მაქსიმალური განსაზღვრული ალბათობით. პოტენციურ გამსესხებლებს შეუძლიათ ისარგებლონ ბაზელის რისკის შეფასების კომიტეტის რეკომენდაციებით.
ამ მეთოდების გამოყენებისას შეგიძლიათ მნიშვნელოვნად შეამციროთ სესხების რისკები. ასევე, რისკების შემცირების მიზნით, შესაძლებელია რეკომენდაცია შემოიღოთ სადაზღვევო პრემიების დაკრედიტება, საბანკო ოპერაციების ლიმიტების დაწესება და ზარალის შემთხვევაში სარეზერვო სახსრები.
