ინგლისურიდან სიტყვა ვაუჩერი (ვაუჩერი) ითარგმნება როგორც”მიღება” ან”თავდებობა”. ეს ტერმინი გამოიყენება საერთაშორისო ტურიზმსა და ვაჭრობაში. ამასთან, რუსებისთვის ვაუჩერი ყველაზე ხშირად ნიშნავს პრივატიზაციის შემოწმებას, რომელიც ფართოდ გავრცელდა ქვეყანაში მეოცე საუკუნის ოთხმოცდაათიანი წლების დასაწყისში.
რუსეთში ვაუჩერის გაჩენის ისტორია განუყოფლად უკავშირდება პრივატიზაციის პროცესს. 1991 წლის 26 დეკემბერს სსრკ-ს დაშლის შემდეგ, ქვეყანაში დაიწყო სახელმწიფო ქონების ფართომასშტაბიანი გადაცემა კერძო საკუთრებაში, ან პრივატიზება. ამის შემდეგ, ამ ფენომენმა მიიღო ისტორიკოსების უკიდურესად ნეგატიური შეფასება იმის გამო, რომ სახელმწიფო ყოველთვის ვერ აკონტროლებდა ახალი საკუთრების ახალ ინსტიტუტს და პრივატიზება ბევრ საწარმოში მიმდინარეობდა სპონტანურად, ძალის გამოყენებით.
როგორც სახელმწიფო ქონების კერძო საკუთრებაში გადაცემის მატერიალური ექვივალენტი, ქვეყანამ გასცა პრივატიზაციის ჩეკები, სახელწოდებით ვაუჩერები. სინამდვილეში, ისინი სახელმწიფო ფასიანი ქაღალდები იყო სპეციალური მიზნებისთვის, განკუთვნილი იყო საპრივატიზაციო ობიექტების გადახდის საშუალებად. პრივატიზაციის შემოწმებები გაიცა 10 ათასი მანეთის ნომინალური ღირებულებით და ჰქონდა მოქმედების ვადა შეზღუდული (სამი წელი), ხოლო დაკარგვის შემთხვევაში მათი აღდგენა შეუძლებელი იყო.
რუსეთის თითოეულ მოქალაქეს შეეძლო ხელი დაეშვა ერთ ვაუჩერზე უფასოდ ათი ათასი რუბლით (სინამდვილეში - 25 მანეთად). გარდა ამისა, შესაძლებლობის შემთხვევაში, შესაძლებელი იყო ვაუჩერების ნებისმიერი რაოდენობის თავისუფლად გაყიდვა ან ყიდვა მოლაპარაკებულ ფასად. თვით ვაუჩერებისათვის მათ მფლობელებს შეეძლოთ შეეძინათ საპრივატიზაციო ობიექტები (ყველაზე ხშირად ნაწილობრივ, პროცენტულად) ან საინვესტიციო ფონდების აქციები.
სახელმწიფო აქტიურად ამხნევებდა რუსებს ვაუჩერების შესაძენად. პირველ უფასო ვაუჩერთან ერთად დარიგდა შეხსენებები, რომელშიც ეწერა:”გახსოვდეთ: ვინც ყიდულობს პრივატიზების ჩეკს, აფართოებს მის შესაძლებლობებს, ხოლო ვინც ყიდის, კარგავს პერსპექტივას”. გასაკვირი არ არის, რომ ვაუჩერების ყიდვა-გაყიდვის ბაზარი ოთხმოცდაათიანი წლების დასაწყისში ძალიან სწრაფი იყო. ვიღაცამ მოიშორა ისინი, ვიღაცამ, პირიქით, იყიდა, ინვესტიცია ჩადო სხვადასხვა ფინანსურ სტრუქტურებში. გასაყიდი ფასი ბევრ ფაქტორზე იყო დამოკიდებული და ორი ბოთლი არაყის ღირებულებიდან დაიწყო.
ვაუჩერების ვადა ამოიწურა 1994 წლის 1 ივლისს. რუსების უმეტესობას ამ ფასიანი ქაღალდებიდან მიღებული არ აქვს რაიმე დივიდენდი. გამონაკლისი მხოლოდ ის იყო, ვინც ეშმაკურად ჩადებდა პრივატიზების ჩეკს იმ უდიდესი სახელმწიფო კომპანიების აქციებში, როგორიცაა გაზპრომი.
