სახელმწიფოს განკარგულებაშია მონეტარული პოლიტიკის ფართო სპექტრი. ის მიზნად ისახავს მიმოქცევაში მყოფი ფულის შეცვლას ფასების სტაბილურობის უზრუნველსაყოფად, შრომის ბაზარზე სიტუაციის ნორმალიზებისა და წარმოების გაზრდის მიზნით.
ინსტრუქციები
Ნაბიჯი 1
მონეტარული პოლიტიკის მიზნების მიღწევა შესაძლებელია ზოგადი და შერჩევითი ინსტრუმენტების გამოყენებით. პირველ შემთხვევაში ხორციელდება გავლენა სესხის კაპიტალის ზოგად ბაზარზე. შერჩევითი ინსტრუმენტები არეგულირებენ კონკრეტულ ეკონომიკურ სექტორებს ან ბაზრის მსხვილ მონაწილეებს. ძირითადი საერთო ინსტრუმენტებია სააღრიცხვო პოლიტიკა, ღია ბაზრის ოპერაციები და სარეზერვო ასლის შექმნა. შერჩეულთა შორის შეიძლება გამოიყოს კონტროლი გარკვეული ტიპის სესხებზე, რისკების და ლიკვიდურობის რეგულირება, ასევე სხვადასხვა რეკომენდაციები.
ნაბიჯი 2
დისკონტირებული პროცენტით სესხი ასოცირდება ცენტრალური ბანკის ერთ-ერთ ფუნქციასთან. ეს გულისხმობს კომერციული ბანკებისთვის სესხების განაწილებას ფასდაკლებით (გადასახადების სახით სესხების გაცემისას), ან რეფინანსირების განაკვეთით (სხვა დაკრედიტების ფორმებით). როგორც წესი, ისინი უფრო დაბალ დონეზე არიან, ვიდრე მოკლევადიანი კაპიტალის ბაზარზე. როდესაც რეფინანსირების განაკვეთები ან ფასდაკლება იზრდება, კომერციული ბანკები ამცირებენ სესხებას. ეს იწვევს ფიზიკური ან იურიდიული პირების დაკრედიტების მოცულობის შემცირებას, აგრეთვე სესხების პროცენტის ზრდას. ამ ინსტრუმენტს ასევე უწოდებენ ძვირადღირებული ფულის პოლიტიკას. შედეგი არის ფულის მასის მოცულობის შემცირება. საპირისპირო ეფექტს ახდენს იაფი ფულის პოლიტიკა, რაც მიიღწევა ძირითადი განაკვეთების შემცირებით.
ნაბიჯი 3
ცენტრალური ბანკის მიერ მიმოქცევაში ფულის მასის მოცულობაში ცვლილებების მიღწევა ასევე შესაძლებელია ღია ბაზარზე ოპერაციების ჩატარებით. სწორედ ეს ინსტრუმენტია გადამწყვეტი მნიშვნელობა განვითარებულ ქვეყნებში. ღია ბაზარზე ოპერაციების წარმოებისას, ცენტრალური ბანკი ყიდულობს და ყიდის სახელმწიფო ფასიან ქაღალდებს (სარეზერვო აქტივებს). გაყიდვები იწვევს კომერციული ბანკების ჭარბი რეზერვების შემცირებას, აგრეთვე სესხის გაცემის შესაძლებლობების შემცირებას. შედეგად, ფულის მასა მცირდება და სესხის ფასი იზრდება. ფასიანი ქაღალდების ყიდვისას, პირიქით, ფულის მასა იზრდება და სესხების პროცენტი ეცემა.
ნაბიჯი 4
მონეტარული პოლიტიკა ასევე ხორციელდება აქტივების მოცულობის შეცვლით, რომელთა კომერციული ბანკები ვალდებულნი არიან შეინახონ ცენტრალური ბანკის რეზერვებში. ყველა ბანკი ფულადი სახსრებით ინახავს აქტივების მხოლოდ მცირე ნაწილს, დანარჩენი თანხები არავერსიდ აქტივებად გადაქცეულია (მაგალითად, სესხები). როდესაც ცენტრალური ბანკი ცვლის ლიკვიდურობის მაჩვენებელს (ჩვეულებრივ, იგი დეპოზიტების მოცულობის პროცენტად არის დადგენილი), ეს გავლენას ახდენს ბანკების მიერ ფულის მასის გაზრდის შესაძლებლობაზე. ცენტრალური ბანკი ამ ინსტრუმენტს შედარებით იშვიათად იყენებს.
ნაბიჯი 5
შერჩევითი ინსტრუმენტები შეიძლება გამოყენებულ იქნას ცენტრალური ბანკის მიერ გარკვეული ტიპის კრედიტებზე კონტროლის განსახორციელებლად. მაგალითად, სპეციალური დეპოზიტების გაზრდის აუცილებლობის მითითებით, სესხების ზრდასთან ერთად. ასევე, ცენტრალური ბანკი ახორციელებს კონტროლს ბანკების რისკებსა და ლიკვიდობაზე. საფონდო ბირჟაზე რეგულირება ხორციელდება ლეგალური ზღვრების დადგენის გზით. ეს ხდება იმისთვის, რომ ეკონომიკას სერიოზული ზიანი არ მიაყენოს გადაჭარბებული სპეკულაციებით. დაბოლოს, ცენტრალურ ბანკს შეუძლია რჩევა მისცეს ბანკებს მათი პოლიტიკის გათვალისწინებით. მაგალითად, არაუზრუნველყოფილი სესხის პორტფელის გადაჭარბებული ზრდის თავიდან ასაცილებლად.
