ფინანსური ბერკეტი (ან ფინანსური ბერკეტი) ასახავს კომპანიის სესხისა და კაპიტალის თანაფარდობას. რაც უფრო დაბალია მისი ღირებულება, მით უფრო სტაბილურია კომპანიის პოზიცია და მისი საქმიანობა ნაკლებად სარისკოა.
ფინანსური ბერკეტის კონცეფცია და მისი ეკონომიკური მნიშვნელობა
ნებისმიერი კომერციული საქმიანობა გარკვეულ რისკებს შეიცავს. თუ ისინი განისაზღვრება კაპიტალის წყაროების სტრუქტურით, მაშინ ისინი მიეკუთვნებიან ფინანსური რისკების ჯგუფს. მათი ყველაზე მნიშვნელოვანი მახასიათებელია საკუთარი სახსრების თანაფარდობა ნასესხები სახსრების მიმართ. გარე დაფინანსების მოზიდვა უკავშირდება მისი გამოყენების პროცენტის გადახდას. ამიტომ, უარყოფითი ეკონომიკური მაჩვენებლების შემთხვევაში (მაგალითად, გაყიდვების შემცირებით, საკადრო პრობლემები და ა.შ.), კომპანიას შეიძლება ჰქონდეს აუტანელი სასესხო ტვირთი. ამავდროულად, გაიზრდება დამატებით მოზიდული კაპიტალის ფასი.
ფინანსური ბერკეტები წარმოიქმნება მაშინ, როდესაც კომპანია იყენებს ნასესხები სახსრებს. ნორმალურად ითვლება სიტუაცია, როდესაც ნასესხები კაპიტალის გადახდა ნაკლებია, ვიდრე მოგება. როდესაც ეს დამატებითი მოგება ჯამდება საკუთარი კაპიტალიდან მიღებულ შემოსავალთან, აღინიშნება მომგებიანობის ზრდა.
სასაქონლო და საფონდო ბირჟაზე ფინანსური ბერკეტი არის ზღვრული მოთხოვნები, დეპოზიტის თანხის შეფარდება გარიგების მთლიან ღირებულებასთან. ამ თანაფარდობას ბერკეტი ეწოდება.
ბერკეტის კოეფიციენტი პირდაპირპროპორციულია საწარმოს ფინანსური რისკისა და ასახავს ნასესხები სახსრების წილს დაფინანსებაში. იგი გამოითვლება როგორც გრძელვადიანი და მოკლევადიანი ვალდებულებების ჯამის თანაფარდობა კომპანიის საკუთარ სახსრებთან მიმართებაში.
მისი გაანგარიშება აუცილებელია სახსრების წყაროების სტრუქტურის კონტროლისთვის. ამ ინდიკატორის ნორმალური მნიშვნელობაა 0.5-დან 0.8-მდე. თანაფარდობის მაღალი მნიშვნელობა შეუძლიათ მიიღონ კომპანიებმა, რომლებსაც აქვთ ფინანსური მაჩვენებლების სტაბილური და პროგნოზირებადი დინამიკა, აგრეთვე ლიკვიდური აქტივების მაღალი წილის მქონე კომპანიები - ვაჭრობა, გაყიდვები, საბანკო საქმე.
ნასესხები კაპიტალის ეფექტურობა დიდწილად დამოკიდებულია აქტივების უკუგებასა და საკრედიტო პროცენტზე. თუ მომგებიანობა განაკვეთზე დაბალია, მაშინ წამგებიანი კაპიტალის გამოყენება წამგებიანია.
ფინანსური ბერკეტის ეფექტის გაანგარიშება
ფინანსური ბერკეტისა და საკუთარი კაპიტალის დაბრუნებას შორის კორელაციის დასადგენად გამოიყენება ინდიკატორი, რომელსაც ეწოდება ფინანსური ბერკეტის ეფექტი. მისი არსი იმაში მდგომარეობს, რომ იგი ასახავს, თუ რამდენ პროცენტს ზრდის საკუთარი კაპიტალი სესხების გამოყენებისას.
ფინანსური ბერკეტის ეფექტი წარმოიშობა აქტივების ანაზღაურებასა და ნასესხები სახსრების თვითღირებულებას შორის სხვაობის გამო. მისი გამოსათვლელად, გამოიყენება მრავალმხრივი მოდელი.
გაანგარიშების ფორმულაა DFL = (ROAEBIT-WACLC) * (1-TRP / 100) * LC / EC. ამ ფორმულაში, ROAEBIT არის აქტივების უკუგება, რომელიც იანგარიშება მოგების საშუალებით პროცენტამდე და გადასახადზე (EBIT),%; WACLC - ნასესხები კაპიტალის საშუალო შეწონილი ღირებულება,%; EC არის კაპიტალის საშუალო წლიური თანხა; LC არის ნასესხები კაპიტალის საშუალო წლიური თანხა; RP - საშემოსავლო გადასახადის განაკვეთი,%. ამ ინდიკატორისთვის რეკომენდებული მნიშვნელობა არის 0.33-დან 0.5-მდე.
