ლიზინგი არის კრედიტის ფორმა, რომლის საშუალებითაც ობიექტი გადაეცემა გრძელვადიან იჯარას, შემდგომი შეძენის ან დაბრუნების უფლებით. ლიზინგის საშუალებით შესაძლებელია სპეციალური მანქანების, აღჭურვილობისა და უძრავი ქონების შეძენა.
ლიზინგი, ლიზინგის გარიგების მონაწილეები
ლიზინგი განიხილება როგორც სამართლებრივი და ეკონომიკური ურთიერთობების ერთობლიობა. გამქირავებელი იძენს ქონებას, რომელსაც ხელშეკრულებაში აღნიშნავს სესხის მიმღები. ამის შემდეგ, გამქირავებელი საშუალებას აძლევს მომსახურების მიმღებს გარკვეული დროით გამოიყენონ ქონება გარკვეული საფასურის სანაცვლოდ. ამ შემთხვევაში მომსახურების მიმღები ინარჩუნებს ქონების შეძენის უფლებას.
ლიზინგი, როგორც სესხის ხელშეკრულების ფორმა, ითვალისწინებს, რომ გამქირავებელს საშუალება აქვს საკუთარი შეხედულებისამებრ აირჩიოს ქონების გამყიდველი. ლიზინგის ობიექტებია აღჭურვილობა, სპეციალური აღჭურვილობა, მანქანები და სხვა პროდუქტები.
ლიზინგი არის კრედიტის უკიდურესად პოპულარული ფორმა. პროცესში რამდენიმე მხარეა ჩართული. პირველი მხარე არის მეიჯარე ან ქონების მესაკუთრე. სწორედ ის უზრუნველყოფს ქონების ქირაობას საიჯარო ხელშეკრულების პირობების შესაბამისად.
მეიჯარე შეიძლება იყოს ფინანსური კომპანიები, რომლებიც შეიქმნა სალიზინგო ოპერაციების განსახორციელებლად; კომერციული ბანკების შვილობილი კომპანიები, რომელთა ქარტიები იძლევა ასეთ საქმიანობას. ასევე, გამქირავებლები შეიძლება იყვნენ სპეციალიზებული სალიზინგო კომპანიები, რომლებიც ახორციელებენ არა მხოლოდ ოპერაციის ფინანსურ მხარდაჭერას, არამედ არაფინანსური მომსახურების შესრულებას: ქონების მოვლა-შეკეთება, აღჭურვილობის გამოყენების შესახებ რჩევების გაცემა და ა.შ.
საიჯარო გარიგების მეორე ობიექტია მოიჯარე ან საიჯარო ქონების უძრავი მომხმარებელი. ეს შეიძლება იყოს იურიდიული პირი, საკუთრების ფორმის მიუხედავად. საიჯარო გარიგების მესამე სუბიექტი არის ქონების გამყიდველი, რომელიც მიმწოდებელს (გამქირავებელს) ყიდის აღჭურვილობას, ინსტრუმენტებს ან სხვა პროდუქტს. ეს შეიძლება იყოს ნებისმიერი იურიდიული პირი. რა თქმა უნდა, სალიზინგო გარიგების მონაწილეთა რეალური რაოდენობა შეიძლება განსხვავდებოდეს. ყველაფერი დამოკიდებულია გარკვეულ ეკონომიკურ პირობებზე.
ლიზინგის ტიპები
მონაწილეთა შემადგენლობის საფუძველზე, ყველა სალიზინგო ოპერაცია შეიძლება დაიყოს პირდაპირ და არაპირდაპირი იჯარით. პირდაპირი იჯარით მესაკუთრე უშუალოდ ქირაობს ქონებას. ექსპერტების აზრით, ასეთ ლიზინგს იღებს დადებული ხელშეკრულებების არაუმეტეს 5-7%.
ქონების გადაცემა არაპირდაპირი იჯარით ხორციელდება შუამავლის საშუალებით. ეს შეიძლება იყოს კლასიკური სამმხრივი გარიგება (მიმწოდებელი - გამქირავებელი - მოიჯარე) ან დიდი გარიგება მონაწილეთა დიდ რაოდენობასთან. ეს უკანასკნელი ხშირად გვხვდება მასშტაბური პროექტების დაფინანსებისას.
ლაზინგზე, როგორც სესხის გაცემის ფორმაზე საუბრისას, შეიძლება განვასხვაოთ ფინანსური საიჯარო და ოპერაციული ლიზინგი. ფინანსური საიჯარო ხელშეკრულებაა, რომელიც ითვალისწინებს საიჯარო გადასახადების დაფარვას. ამ შემთხვევაში, ჩვენ ვსაუბრობთ აღჭურვილობის ამორტიზაციის მთლიანი ღირებულების ან მნიშვნელოვანი ნაწილის დაფარვაზე, აგრეთვე გარიგებით გამოწვეულ დამატებით ხარჯებზე. ჩვეულებრივ, ეს არის ფინანსური საიჯარო ხელშეკრულება, რომელსაც უფრო ხანგრძლივი ვადა აქვს.
თუ გავითვალისწინებთ ოპერაციულ ლიზინგს, ეს ეხება საიჯარო ურთიერთობებს. ამავე დროს, მეიჯარის მთლიანი ხარჯები არ დაფარულია საიჯარო გადასახადებით მხოლოდ ერთი საიჯარო ხელშეკრულების პერიოდში. გადახურვა შესაძლებელია მხოლოდ მრავალი საიჯარო ხელშეკრულების დადების გზით.
